Từ điển cây thuốc Việt Nam của giáo sư Võ Văn Chi. Là tác phẩm có giá trị cao không những ở mặt thực vật của các cây thuốc. Mà còn có ý nghĩa về sử dụng nguồn tài nguyên quý giá này ở nước ta. Tác phẩm là một kho tư liệu quí giá cho các nhà nghiên cứu về thực vật học, hóa học cây thuốc và những người làm về lĩnh vực Y Dược học cổ truyền.
Bộ sách Từ điển cây thuốc việt nam được phân bố làm hai phần:
Phần thứ nhất – Phần Đại cương
Tác giả giới thiệu cách nhận biết về cây cỏ, về dạng cây, các bộ phận của cây, phân loại các cây và việc sử dụng các loại cây cỏ nói chung để làm thuốc trị bệnh. Ngoài ra, tác giả còn giới thiệu về tính năng dược vật theo Y học cổ truyền, các nhóm hoạt chất chính của cây thuốc, các bộ phận dùng làm thuốc, tính chất trị bệnh, cách trồng và thu hái, bảo quản, bào chế thành các dạng thuốc thường dùng.
Phần thứ hai – Cây thuốc mọc hoang và được trồng ở Việt Nam
Ở phần này, Tác giả đã sắp xếp các cây thuốc theo vần A, B, C… Ở mỗi một cây thuốc đều có các hình vẽ chính xác để minh họa. Ngoài ra, sau mỗi một đến hai vần của các cây thuốc, lại có các ảnh mầu của các cây thuốc đó, giúp độc giả, có thể dễ dàng nhận biết các cây thuốc mà mình muốn tìm hiểu.
Với cách sắp xếp như vậy, chúng ta, có thể tìm thấy được số cây thuốc ở mỗi vần, ví dụ vần A, 9 cây, vần B, 241 cây, vần C, 481 cây, vần D, 192 cây… Vần T, nhiều nhất, tới 542 cây, vần Y, ít nhất, 2 cây. Trong sách số cây thuốc lên tới con số 3107, một con số khá lớn, đáp ứng được mức độ nhất định về việc tra cứu các cây thuốc, mà độc giả muốn tìm kiếm cho đề tài nghiên cứu cũng như việc vận dụng các cây thuốc, vị thuốc vào việc trị bệnh cho bản thân hoặc các phương thuốc cho điều trị, cũng như cho sản xuất.
GS. Phạm Xuân Sinh
Lưu ý khi đọc Từ điển cây thuốc việt nam
– Sách rất dễ dàng tra cứu, ngoài việc sắp xếp các cây thuốc theo vần, sách còn có các bảng để tra cứu theo tên Việt nam và tên La tinh.
– Tên La tinh, được viết tới các loài trong Chi. Do đó, việc cung cấp các thông tin về cây thuốc, khá phong phú, và độ chính xác, có tính chất thuyết phục. Ví dụ về cây Giổi, có các loài: giổi găng Manglietia, giổi nhung Paramichelia, Giổi tanh Michelia, Giổi trai Clausena. Tương tự, thuộc loại cây Găng, cũng có tới 13 loài: Găng bọc, găng bọt, găng chum, găng cơm, găng gai, găng gai cong, găng hai hạt, găng nhung, găng nước, găng trắng, găng trâu, găng vàng, găng Nam Bộ.
– Tên Việt Nam của mỗi cây thuốc, cũng được giới thiệu theo nhiều tên khác nhau, có các tên phổ thông, thường gọi, lại có các tên của các vùng miền, các dân tộc khác nhau, tạo điều kiện cho việc xác định tính đúng của cây thuốc, mà mình muốn tra cứu.
- Từ điển cây thuốc việt nam
– Nội dung giới thiệu của một cây thuốc, được sắp xếp rất hợp lý: tên Việt Nam, tên Latinh (gồm tên chi, loài, họ), mô tả, nơi sống, cách thu hái, bộ phận dùng, thành phần hóa học chính, tính vị, tác dụng, công dụng.
– Có hình vẽ và ảnh mầu, đối chiếu giữa các loài cây thuốc với nhau.
Ngoài các phần giới thiệu về cây thuốc, tác giả còn dành một số trang in, giới thiệu về các công trình đã công bố của mình, từ 1961 đến 1994. Trong, đó, mỗi năm, có từ 1 đến 2 công trình. Từ 1973 đến 1993, số công trình của tác giả, trong mỗi năm, là 5 công trình.
Do đúc kết từ các công trình nghiên cứu khoa học, kết hợp với các kinh nghiệm được tổng kết trong thực tế, ý nghĩa về mặt khoa học của tác phẩm, càng được nâng cao, đặc biệt là các kinh nghiệm chữa bệnh của các cây thuốc trong dân gian của các vùng miền, các dân tộc trong cả nước.